Logor Mauthauzen
Logor Mauthauzen
1914–1918.
Jedan od pedeset velikih logora za ratne zarobljenike u Austrougarskoj bio je i Mauthauzen na Dunavu u Gornjoj Austriji, u blizini grada Linca. Iako je prva asocijacija na logor u Mauthauzenu Drugi svetski rat, na području ovog mesta postojao je logor za zarobljenike i u Velikom ratu. Udaljenost ova dva ozloglašena logora je nekoliko kilometara. 1914–1918.
Logor u Mauthauzenu formiran je 22. septembra 1914. godine. U početku je to bila ledina ograđena bodljikavom žicom, na kojoj su logoraši kasnije izgradili 80 drvenih baraka. Prvi zarobljenici, njih 1.200, pristigli su u logor krajem oktobra 1914. godine. Krajem novembra u Mauthauzen je dovedeno 6.000 zarobljenika, vojnika zarobljenih u vreme Cerske bitke, forsiranja Save kod Čevrntije i bitke na Drini, koji su premešteni iz ugarskog dela monarhije. Pored njih u logoru je bilo i oko 300 zarobljenih Rusa. Broj srpskih ratnih zarobljenika dostigao je maksimum, oko 14.000, u toku defanzivne faze Kolubarske bitke u decembru 1914. godine.
U periodu od decembra 1914. do aprila 1915. godine ovaj logor zahvatila je epidemija pegavog i trbušnog tifusa. Prema svedočanstvu logorskog pomoćnog lekara dr Fridriha Koha iz decembra 1914, kroz njegovu ordinaciju dnevno je prolazilo preko 600 bolesnih srpskih ratnih zarobljenika.
Ljudi su bili puni vašaka i parazita, dronjavi i poderani. U logoru nije bilo nikakvog reda niti čistoće. Situacija se kasnije još više pogoršala, pa je u januaru 1915. prosečno dnevno umiralo 186 ratnih zarobljenika. Kao žrtva epidemije, lečeći bolesne Srbe, umro je i doktor Fridrih Koh.
Prema podacima vojnih vlasti u Lincu, na groblju u Mauthauzenu sahranjeno je 7.038 srpskih ratnika. Na spomeniku koji je podignut na mestu nekadašnjeg logora navodi se broj od 8.000 umrlih Srba. Sačuvane su knjige mrtvih koje svedoče o srpskim zarobljenicima koji su tu stradali.
Kao posledica masovnog umiranja do tada srpski logor Mauthauzen od leta 1915. godine postao je pretežno italijanski. U toku 1916. broj ratnih zarobljenika u ovom tada pretežno italijanskom logoru narastao je do 40.000. Logor je raspušten u jesen 1918. godine, nakon kapitulacije Austrougarske i poraza Centralnih sila.
Potpukovnik dr Dalibor Denda, naučni saradnik
Institut za strategijska istraživanja, Beograd
Institut za strategijska istraživanja, Beograd
FOTOGALERIJA
