Hronologija Prvog svetskog rata u Srbiji
Hronologija Prvog svetskog rata u Srbiji
(23. jul 1914) Austrougarska šalje ultimatum Srbiji. Srbija odbija jednu tačku ultimatuma i objavljuje mobilizaciju. Mobilizaciju započinje i Austrougarska.
(28. jul 1914) Habzburška monarhija telegramom objavljuje rat Srbiji. Monitor „Bodrog” bombarduje Beograd.
(12–24. avgust 1914) Počinje prva austrougarska ofanziva na Srbiju.
(16–20. avgust 1914) Srpska vojska odnosi pobedu u bici na Ceru. Bila je to prva pobeda sila Antante u Velikom ratu.
(6–11. septembar 1914) Pod pritiskom saveznika srpska vojska kreće u ofanzivu na Austrougarsku. Timočka divizija pretrpela je velike gubitke kod Čevrntije.
(8. septembar 1914) Počinje druga austrougarska ofanziva na Srbiju i bitka na Drini.
(19–22. septembar 1914) Vodi se bitka na Mačkovom kamenu, jedna od najkrvavijih na srpskom ratištu. Mačkov kamen je naizmenično prelazio iz ruke u ruku.
(16. novembar – 15. decembar 1914) Treća austrougarska ofanziva završila se Kolubarskom bitkom, u kojoj je srpska vojska izvojevala veličanstvenu pobedu i proterala austrougarske vojnike sa svoje teritorije.
(7. decembar 1914) U jeku Kolubarske bitka srpska vlada definiše svoj ratni cilj u Niškoj deklaraciji – borba za oslobođenje i ujedinjenje svih Južnih Slovena.
(decembar 1914 – maj 1915) U Srbiji vlada epidemija tifusa koja je odnela oko 135.000 života.
(6. oktobar 1915) Posle 10 meseci počinje novi napad na Srbiju. Kraljevinu napadaju udružene nemačko-austrougarske snage.
(14. oktobar 1915) U rat na strani Centralnih sila ulazi i Bugarska. Srbija je napadnuta i sa istoka i juga.
(25. novembar 1915) Vlada izdaje naređenje o povlačenju srpske vojske preko Crne Gore i Albanije na Albansko primorje.
(7. januar 1916) Pomoć u povlačenju srpskoj vojsci pruža crnogorska Sandžačka vojska, koja u bici na Mojkovcu zaustavlja austrougarski prodor i omogućuje srpskoj vojsci bezbedno povlačenje na albansku obalu.
(25. januar 1916) Crna Gora kapitulira. Kralj Nikola napušta zemlju.
(januar–april 1916) Većina srpske vojske evakuisana je sa albanske obale na ostrvo Krf, gde započinje njena reorganizacija.
(23. maj 1916) Prve srpske jedinice pridružile su se saveznicima na Solunskom frontu, gde će se do jula naći i čitava srpska vojska.
(17. avgust 1916) Počinje bugarski napad na položaje koje na Solunskom frontu drži srpska vojska. Gorničevska bitka završena je pobedom srpske vojske.
(30. septembar 1916) Srpska vojska osvojila je vrh Kajmakčalan, „Kapiju slobode”, kako su je zvali. Posle godinu dana ponovo se našla na delu svoje teritorije.
(10. septembar — 19. novembar 1916) Saveznička ofanziva na ovom delu Solunskog fronta završila se oslobađanjem Bitolja.
(21. februar — 25. mart 1917) U okupiranoj Srbiji počeo je Toplički ustanak. Neposredni povod bila je mobilizacija srpskih vojnih obveznika za bugarsku vojsku.
(20. jul 1917) Srpska vlada i Jugoslovenski odbor usvajaju Krfsku deklaraciju o budućem uređenju jugoslovenske države. Dogovoreno je da buduća država Srba, Hrvata i Slovenaca bude nasledna monarhija, sa dinastijom Karađorđevića na čelu.
(15. septembar 1918) Srpska vojska vrši proboj u savezničkoj ofanzivi na Solunskom frontu.
(30. septembar 1918) Bugarska izlazi iz rata. Srpski vojnici jurišaju dalje.
(12. oktobra 1918) Vode sa bitke sa nemačkim snagama oko Niša. Oslobođen je i Niš.
(1. novembra 1918) Srpska vojska posle tri godine ulazi u Beograd.
(1. decembar 1918) U Beogradu je proglašeno Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca. Formiranjem nove države južnih Slovena završen je Prvi svetski rat u Srbiji.
Potpukovnik dr Dalibor Denda, naučni saradnik
Institut za strategijska istraživanja, Beograd
Institut za strategijska istraživanja, Beograd
FOTOGALERIJA
